نقد قوه حکم

نقد قوه حکم در سه گانی نقدی کانت اثری است که نقش میانجی و پیوند دهنده دو اثر دیگر، یعنی نقد عقل محض و نقد عقل عملی را برعهده دارد و گذار از فلسفه نظری به فلسفه اخلاقی را عملی می‌کند. کانت همان‌گونه که برای عقل محض و عقل عملی اصولی پیشین جست و جو می‌کرد، برای قوه حکم نیز، که قوه‌ای است مربوط به احساس لذت و الم، در جستجوی مبانی پیشین برآمد و کوشید فلسفه‌ای پیشین از ذوق برپا کند. مبنا یا اصل بنیادین نهفته در شالوده قوه حکم غایت‌مندی طبیعت است. این غایت‌مندی به دو صورت ممکن است، یا صوری و ذهنی، یا واقعی و عینی. حکم به غایت‌مندی صورت یک عین بدون آن‌که هیچ غایت معینی برای آن قائل شویم حکم زیباشناختی است. بر همین مبنا، نقد قوه حکم نیز به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: در بخش اول فلسفه ذوق و در بخش دوم غایت‌شناسی و غایت‌شناسی طبیعت بررسی می‌شود و بدین‌گونه سرانجام تأویل درباره زیبایی و نظم، زیبایی‌شناسی و غایت‌شناسی، در یک کل واحد به هم پیوند می‌یابد. درک ساختار جامع فلسفه نقدی کانت بدون درک مباحث این اثر، که به گفته کاسیرر ‹بیش از هر اثر دیگری عصب زمانه خود را تحریک کرده است› میسر نیست.