محور اصلی این اثر هوشمندانه چندان ناآشنا نیست؛ تاثیر رشد جمعیت انسانی و «مصرف اسرافکارانه» بر تنوع زیست‌شناختی سیاره ما چیزی شبیه فاجعه است. اما آنچه کتاب ویلسون را متمایز می‌سازد، شرح ظریف و برانگیزاننده علت مهم بودن تنوع زیستی و تشخیص نحوه حفظ این توازن در طبیعت است. ویلسون به‌عنوان زیست‌شناس برجسته تکاملی، در این اثر نشان می‌دهد که رفاه انسان حتی در عصر اطلاعات تا چه حد بر مبنای طبیعتی دارای تنوع استوار است؛ چون هرچه تعداد گونه‌های هر اکوسیستم بیشتر باشد، آن اکوسیستم پایدارتر و پربازده‌تر خواهد بود. او همچنین درباره نیاز به پذیرش مسئولیت «پاسداشت» محیط زیست نوشته است. از نظر ویلسون، برای این پاسداشت، نیازی به قوانین حقوقی سفت و سخت دولتی نیست بلکه کاملا برعکس، می‌توانیم با تکیه بر سازمان‌های غیردولتی، شرکت‌های خصوصی و استفاده هوشمندانه از نظام بازار آزاد به این مهم دست پیدا کنیم. اگر هوشمندانه عمل کنیم، جهان همچنان باقی خواهد ماند، به قول مایکل فارادی، «هیچ‌چیز آنقدر عجیب نیست که درست نباشد.» نیویورکر