مرکزیت تشیع دوازده امامی در طرح توسعه شاهنشاهی صفوی قابل انکار نیست، اما انبوهی از عوامل دینی و قومی و سیاسی نیز در سده شانزدهم ایفای نقش می‌کردند.
اصلا پیش‌فرض کتاب حاضر همین است که مدعیات ایدئولوژیکی صفویه در قرن شانزدهم بازتاب همین تنوع بی‌سابقه بود و اینکه همین نرمش‌پذیری آنها امکان گذارشان از قالب نهضت عرفانی محلی به سطح یک شاهنشاه سیاسی و ظهورشان به عنوان دولت اسلامی پیشامدرن بالنده را فراهم آورد.
در این میان شناخت از نقش دبیرخانه صفوی و دیوان انشا یا دارالانشا به فهم ما از خودشناسی جمعی نخبگان در ایران سده شانزدهم یاری خواهد داد، چرا که اسناد مکاتبات دیپلماتیک دربار صفوی شاخص مهمی در مورد این مقوله تغییر مشروعیت‌ها در سده شانزدهم است، آن‌هم وقتی چنین قالب گفتمانی (عرفانی، منجی‌گرایانه، روحانی سالارانه،شاهانه، شاهنشاهی) در زمان نسبتا کوتاهی یکی پس از دیگری اتخاذ و تعویض می‌شوند.