ظهور پیشرفتهای صنعتی و فناورانه خارقالعاده و ایجاد تحولات چشمگیر در شیوه حیات بشری - به ویژه در نیمقرن گذشته - تا درجاتی ماحصل شیوه تولید سرمایهداری است، اما این دستاوردها در ازای بهای گزافی حاصل شدهاند. انواع بحرانهای مزمن کنونی از جمله بحران مالی، بحران محیط زیست و بحران نابرابری از نمونههای بارز خسارتهایی است که پیشرفت سرمایهمحور به جهان تحمیل کرده است. ثروت طبقه حاکم دستگاه سرمایهداری به قدری عظیم است که حتی تهدیدهای بنیادین ناشی از این فجایع زیستمحیطی که منجر به تغییرات اقلیمی پایداری شدهاند، آنها را به تکاپو وادار نکرده است. در طی دو دهه اخیر، مختصات جنبشهای اجتماعی جدید به عنوان یکی از برجستهترین شیوهها برای تغییر وضعیت موجود در نیمقرن گذشته، دستخوش تغییرات بنیادینی شده است. هر جنبش به دهها خردهجنبش، کارزار و حرکت مختلف تقسیم شده و درخت تناور کنشگری هر روز شاخههای جدیدی پیدا میکند. بیشک سازوکارهای مسلط «تغییر» در دنیای امروز، در درجه نخست برآیند دگرگونیهای اقتصادی نیمقرن گذشته است. از آنجا که ساختار اقتصادی هر جامعه، عامل اصلی تعیینکننده حیات سیاسی، اجتماعی و فکری آن جامعه است، تحلیل همه پدیدههای معاصر نیز باید در بستر غالب اقتصادسیاسی امروز یعنی نولیبرالیسم انجام شود.
نولیبرالیسم واپسین شکل کسب ارزش اضافه در نظام سرمایهداری و فرآیند عنانگسیخته تبدیل همه ساکنان و عناصر جهان به کالا است. بر همین مبنا است که مفاهیم اساسی حوزه «تغییر» مانند عدالت، آزادی و برابری و نیز ابزارهای دستیابی به آنها نیز در نیمقرن گذشته به عرصه تاختوتاز سیاستگذاریهای نولیبرالی تبدیل شدهاند و مفاهیمی مانند مبارزه، مقاومت و تغییر نیز با تبدیل شدن به انواع کالاها، به چرخه مبادله وارد شده است.
از آنجا که نولیبرالیسم برای مبادله مبتنی بر بازار - به عنوان یک نظام اخلاقی که به خودی خود میتواند راهنمای همه کنشهای انسان و جایگزین همه باورهای اخلاقی پیشین باشد - ارزش قائل است، بر اهمیت روابط قراردادی در بازار تأکید میکند. نولیبرالیسم معتقد است که با به حداکثر رساندن دستاوردهای ناشی از معاملات مبتنی بر بازار و افزایش تعداد این معاملات، خیر اجتماع به حداکثر خواهد رسید؛ پس میکوشد همه کنشهای انسانی را وارد قلمرو بازار کند. اکنون جهان در آستانه همان بربریتی است که به عنوان برآیند تسلیم شدن در محضر سرمایه پیشبینی شده بود. این کتاب نه تنها بخشی از نقاب خوشنقش دموکراسی را از چهره جهان شمال کنار میزد، بلکه شمهای از واقعیتهای نسخه امپریالیستی عالمگیر «جهان دیگری ممکن است» را نیز افشا میکند؛ این افشاگری در هیاهوی کنونی جریان اصلی از اهمیت بسزایی برخوردار است. علاوه بر این، آثاری از این دست ضرورت گردآوری و ارائه دادههای تکمیلی و تطبیقی از جهان جنوب را پررنگ میکنند. این کتاب بر اساس مفاهیم بنیادین، مهم و پرکاربرد حوزه توسعه و کنشگری نوشته شده است که آشنایی با آنها برای درک استدلالها و ارجاعات متن ضروری به نظر میرسد. به همین منظور بخشی با عنوان «مفاهیم کلیدی» در انتهای کتاب آمده است که مراجعه به آن - در صورت لزوم - میتواند به درک بهتر بحث کمک کند.
این کتاب را به تمام دانشجویان جامعهشناسی و اقتصاد و پژوهشگران علوم اجتماعی پیشنهاد میکنیم.