پنج نویسنده دوران اتحاد شوروی - با اندکی رواداری درباره بانو داستایفسکی - به دنبال راز سربه مهر پنج نویسنده دوران روسیه تزاری، به پژوهشی پی‌گیرانه و عمیق، آن هم نه در قالبی خشک و عبوس بلکه در ظرفی ادیبانه، رنگین و شورانگیز که نام داستان‌پژوهی سزاوار آن است؛ دست‌زده‌اند.
در نخستین داستان‌پژوهی، یوری تنیانف (1943-1894)، نویسنده رمان‌های تاریخی و روانکاو برجسته شوروی، می کوشد از راز سربه مهر الکساندر سرگیویچ پوشکین (1837-1799)، شاعر، نویسنده و آزادی خواه بزرگ روسیه به بانویی ناشناس رمزگشایی کند.
موضوع دومین داستان‌پژوهی این کتاب رمزگشایی از رازسربه مهر میخائیل لرمانتوف (1841-1814)، شاعر، نویسنده و آزادی‌خواه نامدار روسیه است.
سومین داستان‌پژوهی این کتاب، پژوهش کتابخانه‌ای یا میدانی نیست، بلکه گشت‌وگذاری است در سیر خاطرات و یادمانده‌ها. این‌بار این بانو آناگرگوریونا داستایفسکی (1918-1846)، همسر و رفیق فیودور میخائیلویچ داستایفسکی (1881-1721) است که در یک سفر درونی، از راز سربه‌مهری پرده برمی‌دارد که به عشق جاودان و پرشور آنای بیست ساله و داستایفسکی چهل‌وپنج ساله فرارویید.
چهارمین داستان‌پژوهی این کتاب به‌راستی دلپذیر، به لئونید گروسمان (1965-1888)، دانشمند و نویسنده معروف اتحاد شوروی تعلق دارد که از شهرتی جهانی برخوردار است. داستان پژوهی گروسمان با عنوان، عشق نینا زارچنایا، از راز سربه مهر عشق لیدیا استاخیونا میزینووا، خواننده، پیانیست و بازیگر تئاتر، به آنتوان چخوف (1904-1860) رمزگشایی می‌کند؛ عشقی که چخوف هرگز به آن پاسخ مثبت نداد، اما همواره آن را در قلب خویش با احترام فراوان پاس داشت.
اما آخرین داستان‌پژوهی را ماکسیم گروکی (1946-1868) خالق آثاری چون مادر، آرتامانوف‌ها، زندگانی کلیم سامگین و نمایش‌نامه‌هایی چون در اعماق و دشمنان درباره لئو تولستوی (1910-1828) بر قلم جاری کرده استو خود این بخش به دو قسمت تقسیم می‌شود: بخش نخست، یادداشت‌هایی است که گورکی پس از دیدارهایی که با تولستوی داشته، بر قلم آورده است و نمی‌توان آن را نوشتاری ادبی نگاشت، اما بخش دوم متنی است به نام «نامه» که پس از آنکه تولستوی یاسنا پولیانا را ترک کرد و در یک ایستگاه قطار درگذشت، نوشته شده است. این نامه، داستان‌پژوهی ژرف اندیشانه است به قلم ماکسیم گورکی.