کتاب حاضر حاصل طرح پژوهشی علمی - انتقادی‌ای است در باب دین و دولت و رابطه آنها در ایران بعد از اسلام (موضوعی بسیار حساس که ایران هنوز در تقلاست تا از پیچ و خم آن راهی بجوید).
این مجموعه با گزارشی فشرده از دوران سی ساله پس از رحلت پیامبر اکرم آغاز می‌شود و می‌کوشد با دقت در مضمون روایت‌های مورخان، تصویری قابل اعتماد از آن دوران به دست دهد. این دوره سی ساله، که تا صلح امام حسن و معاویه ادامه یافت، آبستن وقایع شگرفی بود که سرنوشت حکومت زیر پرچم اسلام را رقم زد. مورخان اسلام آن را نمونه‌ای نادر و درخشان از حکومتی به شمار می‌آورند که قدرت و قداست را در خدمت خود داشت، اما تاریخ خود سخن دیگری می‌گوید.
بازخوانی این مطالب مجالی است برای بازاندیشی در مسائلی که پس از هزار و چهارصد سال همچنان عالم اسلام را به خود مشغول داشته است، از جمله ماجرای گروه‌های سلفی - تکفیری که روایت جدید همان خیزش خارجی‌گری در صدر اسلام است.