آدمی در طول تاریخ همه‌گیری‌های زیادی را از سر گذراندهء بیماری‌های خاصی که برای مدتی محدود بین جماعتی بزرگ شایع می‌شدء اما همه‌گیری‌های نسبتا اندکی به پاندمی رسیده‌اند. یکی از مهیب‌ترین پاندمی ها طاعون سیاهی است که سه قرن دنیای مسلمانان و مسیحیان را در هم کوفت. این همه گیری تا قرن‌ها در اروپا قربانی گرفت و در اواخر قرن هفدهم از اروپا به آفریقای شمالی و خاور نزدیک رفت و تا قرن نوزدهم در آن سرزمین‌ها جا خوش کرد و میلیون‌ها انسان را به کام مرگ فرستاد. تاریخ تکرار شده است و گویی دوره تازه‌ای از طاعون و امثال آن در راه باشد ... اما تاریخ نشان داده بشر سخت‌جان بر خطرهای عظیم ناشی از طبیعت و غریزه‌های تاریک خویش فائق آمده استء پس «کاری انسانی است» که بر فجایع گذشته تامل کنیمء همزمان که بر حال متزلزل و آینده نامعلوممان می‌اندیشیم.