در این کتاب که برای دانشجویان رشتة علوم تربیتی، روانشناسی و پزشکی تألیف شده، کودکان و نوجوانان استثنایی در سه مبحث جداگانه مورد بحث قرار گرفته‌اند. بخش اول به کودکان عقب‌مانده مربوط است، یعنی کودکانی که به علت کمبود و نارسایی رشد عقل و هوش نمی‌توانند همگام با کودکان همسال طبیعی در تحصیل پیشرفت کنند. بخش دوم را کودکان و نوجوانان ناسازگار اجتماعی یا دشوار تشکیل می‌دهند. این کودکان با آن که از نظر هوشی در حد طبیعی و بالاتر هستند، اما نمی‌توانند با محیط عادی خود سازش طبیعی داشته باشند. بخش سوم این کتاب نیز به کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات حسی و حرکتی اختصاص دارد. کودکانی که به علت ناتوانی‌های جسمانی از یادگیری و سازگاری مطلوب با محیط زندگی خود عاجزند.