الیف شافاک

رودهایی در آسمان جاری‌اند

|وای از آن روز که قطره‌ای آب دهان به قصه‌گویی باز کند...!| چهار داستان متفاوت در زمان‌های مختلف که با قطره‌ای آب به یکدیگر متصل می‌شوند. قطره‌ای آب که در طول قرن‌ها سفر می‌کند و هربار از داستانی تازه سر بیرون می‌آورد. از رود دجله و فرات تا رودخانۀ تِیمز. ابتدا بر سر آشوربانیپال فرومی‌چکد، بار دیگر بر سر نوازدی در کنار رود تِیمز و بار دیگر بر کوه توروس بر سر دختر بیمار ایزدی. قطره همه‌چیز را به یاد می‌آورد؛ انسان‎ها هستند که همه‌چیز را فراموش می‌کند. الیف شافاک در سال 1971 در استراسبورگ فرانسه از والدینی ترک و بریتانیایی به دنیا آمد. شافاک در سال 1998 با نوشتن رمان پنهان برندۀ جایزۀ رومی شد. معروف‌ترین اثر او «ملت عشق» نام دارد که در ایران با فروش چشمگیری مواجه شده است.

دفتر خاطرات خیلی خصوصی من

گل شمعدانی اسمش را دوست ندارد، چون توی مدرسه مدام مسخره‌اش می‌کنند، اما تا به حال این را به کسی نگفته، فقط در دفتر خاطراتش نوشته؛ دفتری که پر است از بازی، معما، قصه، جدول، نقاشی و هزارجور سوال و جواب. او دوست دارد تو هم موقع نوشتن دفتر خاطرات همراهش باشی، پس مدادت را بردار و همراه او دفتر را ورق بزن و بخوان و بنویس!

شفاگر جنون

«شفاگر جنون» داستان طنز و غم‌انگیز گروهی از دوستان جوان و تلاش بی‌پایانشان برای رسیدن به حس رضایت است. عمر، عابد و پیو سه هم‌خانه‌اند که از نقاط مختلف دنیا برای تحصیل به آمریکا آمده‌اند. عمر اهل استانبول و دانشجوی دکتری علوم سیاسی است. او خود را به سرعت با فرهنگ آمریکا وفق می‌دهد و عاشق خانم شکلات‌ساز روشن‌فکری به نام گیل می‌شود که به خودکشی تمایل دارد. گیل اهل آمریکا و با فرهنگ خود بیگانه است و در تلاش برای یافتن هویت خود، از این شاخه به آن شاخه می‌پرد. عابد بیوتکنولوژی می‌خواند و نگران زندگی بی‌قیدانه عمر، بازدید سرزده مادرش از خانه‌شان و وجهه کشورش است. او در تلاش است تا رابطه‌اش را با نامزدش در مراکش حفظ کند. پیو مکزیکی است و اگرچه از اجسام تیز وحشت دارد، دندان‌پزشکی می‌خواند و با خاندان پرجمعیت آلگره، نامزدش، و رفتارهای خود آلگره درگیر است. با گذشت زمان، رابطه این دوست‌ها با یکدیگر تغییر می‌کند و تصوراتشان از خودشان، کشورهایشان و فرهنگ مسلط را به چالش می‌کشد. «شفاگر جنون» (با نام ترکی برزخ) یک سفر اکتشافی خواندنی درباره عشق، رفاقت، فرهنگ، ملیت، غربت و حس تعلق خاطر است.

40 قانون عشق (جیبی با جعبه)

خوشحالی این مو بلوند‌ها

الیف شافاک در این جستار به موضوع هویت می‌‌‌‌‌پردازد. هویت مفهومی است پویا که از تعامل دائمی فرد و محیط شکی می‌گیرد. هویت هم تابع تغییرات محیطی است و هم تغییرات درونی فرد و از آن جا که فرهنگ‌پذیری در تعامل با هویت فرد صورت می‌گیرد این روند گاهی منجر به تضاد‌ها و بحران‌های هویتی در مهاجران می‌شود. فاصله فرهنگی عمیق میان ارزش‌ها و آموزه‌های اخلاقی، اجتماعی و خانوادگی فرد با جوامع جدید و انطباق و سازگاری با عقاید و باورها و حفظ ارزش‌های موروثی گاهی چنان عرصه را بر مهاجران تنگ می‌کند که آنها را به ورطه هولناک بحران هویت می‌کشاند. فرد مهاجر در میان آمیزه‌ای از حس‌های گوناگون، شیفتگی دیدن دنیای جدید، سردرگمی از کیستی و هویت خود، هراسان و بیمناک از آینده‌ای مبهم و در نهایت افسردگی و ملالت به بحران هویت دچار می‌شود. به راستی با این همه مشکلات و سختی‌ها چرا وطن و زادگاه خود را برای دیدن دنیاهای جدید ترک می‌کنیم؟ چرا فکر می‌کنیم مردمان دیگر کشورها شادتر از ما هستند؟ الیف شافاک در این جستار به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.

جزیره درختان گمشده

جزیره درختان گمشده داستان درخت و انسان است؛ درختی که از شاخه‌ای بریده، در خاک دیگری ریشه می‌دهد و انسان‌هایی که از مام وطن کوچ می‌کنند و در سرزمینی دیگر خانه می‌کنند، به امید شروعی دوباره؛ اما گذشته، انگار در ژن‌های آن‌ها ثبت شده باشد، به نسل بعدی منتقل می‌شود و تاریخ میراثی است که در ناخودآگاه آن‌ها به حیات خود ادامه می‌دهد. شافاک در این کتاب روایات تاریخی و رنج‌ بشر و طبیعت را در حکایتی شاعرانه درهم آمیخته و داستانی خواندنی و درخور تامل خلق کرده است.

3 دختر حوا

شافاک در کتاب «سه دختر حوا» رویکردی اجتماعی و فرهنگی دارد. او در این کتاب از دغدغه‌ها و محدودیت‌های زنان امروزی در کشورهای در حال توسعه به خصوص ترکیه می‌گوید و مشکلات و تفاوت نسل آن‌ها را با خانواد‌هایشان به تصویر می‌کشد. او زنان را در چالش‌های مختلف که در دنیای مدرن گریبان‌گیرشان شده است از جمله عشق و شکست به بازی می‌گیرد و تصویری از زندگی زن امروز را به مخاطب نشان می‌دهد. شافاک بازگو کننده‌ی مشکلات زنان است، زیرا در جامعه هر سیاستی ظالمانه و مستبدانه‌ای اجرا شود اولین گروه آسیب‌پذیر زنان هستند و به شدت زندگی شخصی‌شان تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

گر فریاد برآورم

الیف شافاک برخلاف آن‌چه پیش از این از او خوانده بودیم، این بار از مظهر یک جامعه‌شناس به زندگی نگاه کرده و با بررسی آرای متفکرانی چون هانا آرنت، آنتونیو گرامشی، زیگمونت باومن و اریک فروم نگرانی‌هایش را به راهکارهایی واقع‌بینانه مبدل ساخته است. «گر فریاد برآورم» مجموعه‌ای است از چندین جستار به هم پیوسته درباره مشکلات انسان معاصر با یک مضمون مشترک: چطور دوام بیاورم؟ شافاک بر این باور است که داستان‌گویی یکی از آخرین امکانات دموکراتیک باقی‌مانده ماست. در دنیایی که هر روز بیش از پیش، رسانه و سیاست‌مدارانش عامدانه تلاش می‌کنند هویت انسانی ما را به یک عدد تقلیل دهند، تنها با بیان داستان‌ها و روایات شخصی‌مان است که قادریم جهان را به جای بهتری برای هم مبدل کنیم.

فرزانگی در عصر تفرقه

در جهانی که هر روز در حال تغییر است و هیچ‌چیز قابل پیش‌بینی نیست، باور دارم نداشتن احساس خوب، کاملا طبیعی است. عیبی ندارد اگر حال‌مان خوب نباشد. حقیقت این است که اگر گاهی غرق بلاتکلیفی و نگرانی و خستگی و التهاب نشوید، شاید واقعا نمی‌دانید در دنیا چه خبر است. ما دلایلی حقیقی برای دلسرد شدن داریم. زمانی که هیچ‌چیز دیگر به نظرمان استوار و محکم نمی‌رسد، ضروری است ماهیت متنوع و متغیر احساسات خود را تصدیق کنیم. اما تصدیق جنبه تیره احساسات تنها شروع راه است. نباید کار را همان‌جا خاتمه دهیم. پس اگر چالش اول‌مان این باشد که به خود اجازه دهیم هر گونه آشفتگی ذهنی را صادقانه و بی‌پرده تجربه کنیم، و احساسات منفی را در زندگی خود به رسمیت بشناسیم، مرحله بعدی تصمیم‌گیری در این مورد است که با این شناخت چه کنیم و چطور آن را به چیزی سازنده و سلامت‌بخش تبدیل کنیم؟

فکر نکن تنهایی (مجموعه داستان)

برای تو از کلمه‌ها قلعه ساختم؛ با خندق، بالکن و با بیرق بنفش. ورودی آن به شکل قلعه‌های عظیم. در یک اتاقش قلبم را رها کردم. بدون هیچ گونه مراسمی، بی‌خبر، بی‌تجمل و بی‌توقع، خیلی آرام از دستم رهایش کردم، به امید این که، شاید اگر روزی پیدایش کردی خوشحال شوی. برای تو از حرف‌ها پیچک بافتم؛ به این تصور که وقتی شب‌ها چشمانت را می‌بندی، و وقتی در آن لحظه بدشگون میان خواب و بیداری ایستادی، و وقتی در فضایی که اجنه مشورت می‌کنند تک و تنها ماندی، شاید با حس بویایی‌ات من را به یاد بیاوری. برای تو از الفبا، خلعتی از مخمل ضخیم و حریرهای سرمه‌دوزی شده دوختم که با عظمت بپوشی و سردت نشود. رویش را با حروف اول اسمت زر دوزی کردم، آرام و از عمق، بدون این که کسی متوجه بشود، مثل قسمی که فقط خدا می‌شنود. برای تو از نقطه‌ها و ویرگول‌ها، گل، کوه، دشت و بلبل، و از ندام‌ها بام، ساختم. تک تک علایم را با دقت به جادوی اسمت اضافه کردم. به خاطر این که دوست داشتن، یعنی یک زبان جدید، زبانی مختص به دو نفر خلق کردن، به خاطر این که هر جا عشق باشد بدون شک کلام وجود دارد نه سکوت. جایی که حرف هست یک قطره غم وجود دارد نه شادی.

3 دختر حوا (گالینگور)

سه دختر حوّا داستان زندگی زنی است به نام پری که میان عشق و باورهایش قرار گرفته، باورهایی که نمی‌داند کدامشان درست و کدامشان غلط است. جست‌وجوی او برای درک مفهوم زندگی و عشق او را به ورطه‌های تازه و ماجراهای گوناگون می‌کشاند.

شمعدانی

دختری که نامش را دوست نداشت با دقت نگاه کرد. او پیش از این با کسی که لکنت داشته باشد، آشنا نشده بود. تا آن لحظه در هر جایی، دخترک آدم متفاوتی بود. اولین بار بود که با بچه‌ای مثل خودش آشنا می‌شد. در واقع، شاید هر کسی در این دنیا با دیگران فرق داشته باشد، انسان نمی‌تواند این را زود تشخیص بدهد...