خودآگاهی اولین مولفه هوش هیجانی است. خودآگاهی به معنای برخورداری از درک عمیقی از هیجانات، نقاط قوت، ضعف‌ها و نیازها است. افرادی با خودآگاهی قوی، هرگز به طور افراطی انتقادگر نیستند و از آن سو نیز هیچ‌گاه به طور غیر واقع‌گرایانه امیدوار نیستند. آنها با خود و دیگران صادق هستند. افرادی که از میزان خودآگاهی بالایی برخوردار هستند، درک می‌کنند که احساساتشان چگونه بر خود آنها، دیگران ، و عملکرد شغلی‌شان تاثیر می‌گذارد.