نظریه‌ها برای توصیف یک پدیده برای اهداف روشن‌سازی یا پیش‌بینی به کار گرفته می‌شوند. به این ترتیب، یک نظریه می‌تواند به فرد در درک ویژگی‌های یک واقعه یا پدیده و پیش‌بینی احتمال آشکار شدن این ویژگی‌ها به این شیوه و تحت شرایط مشابه در آینده، کمک کند. نظریه‌های درمانی به طور کلی و نظریه‌های مشاوره به طور ویژه شامل پیش فرض‌هایی دربارة ماهیت انسان، بهبودی و آسیب، انگیزش و تغییر و اثربخشی مداخله می‌باشند. به بیان ساده، نظریه های مشاوره نشان‌دهنده آن هستند که چنان‌چه یک مشاور مراجع را با فنون یا شرایط خاص مواجه سازد، آن مراجع پیامدهای درمانی متفاوتی را تجربه خواهد کرد و امیدوار به بهبود خواهد بود. با وجود این که بسیاری از این پیش‌فرض‌های مرتبط با نظریه‌های عمومی مشاوره برای مشاوران مدرسه قابلیت کاربردی دارد، اما این متخصصان آموزش و پرورش نیز باید نحوه ارتباط یا عدم ارتباط هر یک از این نظریه‌ها با عوامل بومی در محیط‌های آموزشی را در نظر بگیرند. کتاب حاضر به دنبال آن است تا مشاوره به طور جدی در کانون توجه مدارس قرار بگیرد زیرا دانش‌آموزان در تمام مقاطع تحصیلی شایسته متخصصانی هستند که نسبت به شیوه‌های شکل‌دهی نظریه به برنامه‌ها، برنامة آموزشی رشدی و مشاورة آنها، ارزیابی و درک عمیقی داشته باشند. در این کتاب، هر فصل از یک ساختار انعطاف‌پذیر طراحی شده پیروی می‌کند تا خوانندگان بتوانند نظریه ها را با یکدیگر مقایسه کرده و آنها را مورد ارزیابی قرار دهند، اما به طور هم‌زمان این انعطاف‌پذیری را در اختیار نویسندگان قرار می‌دهد تا نظریه مربوطه را به بهترین شکل ارائه دهند. هر فصل با مروری بر تاریخچه و رشد نظریه و نحوة کمک آن نظریه به رشد دانش‌آموز آغاز می‌شود، سپس دورنمای کلی نحوه کاربرد آن نظریه برای کودکان (مقطع ابتدایی) و نوجوانان (مقطع متوسطه اول و دوم) ارائه می‌شود.