نشر چرخ

نظریه عمومی روان‌نژندی‌ها (درس‌گفتارهای مقدماتی روان‌کاوی)

آرای فروید در توصیف روان آدمی از مسیر مطالعه و کار با بیماران شکل گرفت. تلاش برای تببین اختلالات روانی، با تاکید بر فهم حیات جنسی انسان، همواره او را در معرض حملات و بدفهمی‌هایی قرار داد که امروز نیز کم و بیش ادامه دارد. مطالعه آثار دست اول فروید، به ویژه درس‌گفتارها که بیانی روان و کم‌تر پیچیده دارند، شاید مفیدترین راه است برای خروج از فضای مه‌آلودی که سال‌هاست، همچون مانعی، ورود ادبیات روان‌کاوی به گفتمان علوم انسانی و شناخت عمیق انسان و مکانیزم‌های عمل او در عرصه اجتماعی را با محدودیت مواجه کرده است. نظریه عمومی روان‌نژندی‌ها بخش سوم مجموعه درس‌گفتارهای مقدماتی روان‌کاوی است که به دلیل ماهیت بالینی‌اش بیش‌تر مورد توجه روان‌کاوان بوده است. لغزش‌ها و رویا عناوین دو بخش دیگرند که به سبب پیوند تنگاتنگ‌شان با تجربه‌های روزمره آدمی بیش از بخش سوم دیده و خوانده شده‌اند.

مغز موسیقایی (در خدمت بدن اجتماعی)

«مغز موسیقیایی در خدمت بدن اجتماعی» حاصل کوششی است برای پل زدن میان شکاف ذهن - بدن و فاصله گرفتن از دوگانه‌باوری رایج دکارتی، آن هم به کمک موسیقی. می‌دانیم که منشا تکاملی موسیقی در روند تکامل موجودات، به‌ویژه انسان، یکی از چالش‌های علمی بینارشته‌ای است. نقش عناصر موسیقیایی در تکوین زیست‌شناختی - فرهنگی در شرایط رابطه جنین - مادر و نوزاد - مادر و نیز درک کارکردهای اولیه دستگاه شناختی و چگونگی تکوین رشد اولیه‌ فرهنگ انسانی بسیار مهم است. پویایی موسیقیایی خبر از انعطاف‌پذیری مغز و بدن ما می‌دهد و رشد و تحول سوژه انسانی ما در زیست‌جهان را ممکن می‌کند و بدین طریق می‌تواند به جهان ما معنا بخشد. موسیقی، در هر نوع و سطح خود،‌ جهانی وسیع‌تر را در مقابل ما می‌گستراند و رشد می‌دهد. به همین دلیل، موسیقی تمامی شباهت‌ها و تفاوت‌های زیستی ما را در طول زندگی اجتماعی و فرهنگی نمایندگی می‌کند و باعث می‌شود این همه تنوع در ذوق و سلیقه موسیقیایی ما انسان‌های کره زمین دیده شود. موسیقی از مرزهای جغرافیایی و تاریخی عبور می‌کند و قدرت تعامل و پذیرش و فهم فرهنگ‌های مختلف را افزایش می‌دهد و شباهت‌ها و مشترکات میان آدمیان را تقویت می‌کند. بنابراین هر شکلی از موسیقی را باید پاس داشت،‌ چون موسیقی اساس زیست‌جهان متنوع ماست.

رایحه زمان (جستاری فلسفی در باب هنر درنگ کردن)

«رایحه زمان» جستاری فلسفی در باب زمان و بحران انسان معاصر در ادراک زمان است. نویسنده کتاب، بیونگ چول هان، ادراک انسان معاصر از زمان را ناپیوسته، نابهنگام، بی‌رایحه و بی‌جهت توصیف می‌کند و دلیل آن را عمدتا ناشی از غلبه وجه عمل‌ورزانه زندگی انسان امروزی و دل‌مشغولی بیش‌ازحدش به کار می‌داند که او را در حد یک حیوان زحمت‌کش تنزل داده است. کار و فعالیت بیش‌از حد قابلیت نظرورزی، درنگ، نگاه با طمانینه و صمیمی به افراد و اشیا را از او سلب کرده و بی‌جهانی، بی‌زمانی، بی‌معنایی و چه بسا بی‌هویتی را برای او رقم زده است. راهکار نویسنده برای فایق آمدن بر بحران مذکور احیای زندگی نظرورزانه در بطن زندگی عمل‌ورزانه و یادگیری هنر درنگ کردن است. اگر انسان ظرفیت لازم برای نظرورزی و درنگ کردن را از نو کسب کند، زیست او زمانمند، مکانمند، واجد دیرند و وسعت می‌شود و از زمان رایحه‌ای ماندگار شبیه به رایحه چوب درخت بلوط به مشامش خواهد رسید. تحت چنین شرایطی تجربه امر زیبا و شناخت حقیقت برای وی اساسا امکان‌پذیر خواهد شد.

فروید آدلر و یونگ (کشف ذهن 3)

درباره شر

تبیین مسئله‌ ‌شر مختص نظام‌های فکری الاهیاتی نیست. شر مسئله‌ای است که، دیر یا زود، گریبان هر نوع تفکر یا فلسفه‌ای را می‌گیرد که می‌کوشد به زندگی این جهانی بپردازد بدون آن که چیزی را در ورای این زندگی در نظر بگیرد. نکته این است که در نظام‌‌های فکری ناالاهیاتی نیز تبیین مسئله شر با دشواری‌های خاص خود همراه است. آیا انسان‌ها ذاتا شرورند یا نظام اجتماعی - اقتصادی است که آن‌ها را به شرارت وامی‌دارد؟ آیا می‌توان انسانی را پروراند که خالی از شرهای اخلاقی باشد؟ آیا انسان می‌تواند با ابزار علم و فناوری از شر‌های طبیعی اجتناب کند یا بر آن‌ها غلبه تام داشته باشد؟ و پرسش بنیادی‌تر این که در جهانی که در آن خداوند جایی ندارد، آیا اساسا می‌توان از چیزی به نام شر یا خیر سخن گفت؟ و در مرکز همه این‌ها مفهوم «اخلاق» قرار دارد.

هستی‌شناسی هستی اجتماعی (بخش مارکس) اصول هستی‌شناختی بنیادین مارکس

برنامه‌ی لوکاچ در «پیرامون هستی‌شناسيِ هستی اجتماعی»، به گفته‌ی او، نگاهی دیگر و دیگرگون به رابطه‌ی «ضرورت و آزادی»، یا به تأکید او، رابطه‌ی بین «غایت‌شناسی و علّیت» است؛ و به‌راستی نیز مسئله‌ی سرشت غایت‌شناختيِ «کار» نقشی بسیار تعیین‌کننده در این اثر عظیم ایفا می‌کند. در تلاش و کنکاش لوکاچ پیرامون مقوله‌ی «کار» است که می‌توان کلنجار توان‌فرسای او را در حل تناقض پای‌بند ماندن به نام و میراث و پیامدهای مقوله‌ی «هستی‌شناسی»، تهی ‌کردن آن تا آخرین لحظه و هجا از معنای سنتی‌اش و گنجانیدن هویتی تازه در آن را آشکارا دید؛ هویتی که بتوان بی‌هراس و پروا، «هستی‌شناسيِ» مارکسی‌اش نامید. قصد لوکاچ نه دستگاه‌سازی است و نه دستگاه‌مندسازی. «پیرامون هستی‌شناسی...» شرح، بسط و مستدل ‌ساختن آن جان‌مایه‌ی شگفت و بدیعی است که او نزد مارکس کشف کرده است و نام «هستی‌شناسی اجتماعی» بر آن می‌گذارد. از دید لوکاچ، این هستی‌شناسی نزد مارکس نه در این یا آن اثر ویژه یا در این و آن اشاره‌ی پراکنده بلکه در سراسر آثار او ستونی است که مهره‌های اندیشه‌ی مارکس را از دست‌نوشته‌های اقتصادی ـ فلسفی 1844 گرفته تا گروندریسه و نظریه‌های ارزش اضافی و کاپیتال به هم پیوند می‌زند و قامت سرفراز اندیشه‌ی مارکسی را راست استوار و برافراشته نگه ‌می‌دارد.

چگونه پیر شویم (حکمت باستان برای نیمه دوم زندگی)

قواعد واگیری (چرا چیزها منتشر می‌شوند و چرا از انتشا ر باز می‌ایستند)

کتاب حاضر نمونه‌ی بسیار خوبی از سنت علم برای عموم است. نویسنده‌ی آن ریاضی‌دانی است که با سازمان بهداشت جهانی کار می‌کند و کار اصلیش فهم واگیری‌هاستء اما در حوزه‌های بسیار متفاوت دیگری چون بازارهای مالی هم کار کرده و از آن‌ها تجربه‌ی دست اولی دارد. و در این کتاب مسئله‌ی واگیری را در حوزه‌های متعدد و متنوع انسانی می‌کاود. کوچارسکی نشان می‌دهد که آن چه یکی از پیشروان علم واگیریء رونالد راسء در ابتدای قرن بیستم نظریه‌ی پیشامدها نامید و در پی تدوین آن بودء امروز پس از افت و خیزهای فراوان در طول یک قرن محقق شده‌است و می‌تواند فهم ما را از جهان‌مان دگرگون کند.

گود

گود روایت نفس‌گیر روزگار چند نسل است... داستان دختران چریک، پسران مدافع خرمشهر، مردانی که روح بازار سنتی تهران بودند یا زنانی که تیمسارهای آن‌چنانی را نوک انگشت‌شان می‌چرخاندند... مهدی افشارنیک در نخستین رمان خود سراغ شکاف‌هایی رفته که از سال‌های قبل کودتای سال 32 آغاز شد و ادامه پیدا کرد تا همین سال‌های نزدیک. باعث تولد فدایی، چریک، انقلابی، مذهبی و کارگران و بازاریان شد. روح تهران سنتی را از آن خود کرد و بعد از انقلاب هم جای این آدم‌ها را جور دیگری رقم زد. رمان با ریتمی سریع و وقایعی تکان‌دهنده پیش می‌رود. در هر فصل ماجرایی انتظار خواننده را می‌کشد و نگرانی مداوم ریخته شدن سقف بازار قدیمی تهران که در کل رمان تکرار می‌شود. آیا این سقف فرو می‌ریزد؟ آیا مادران و پسران رو در روی هم خواهند ایستاد؟ آیا ردپای تاریخ در خیابان‌ها پاک می‌شود؟ رمان گود تجربه جدیدی از احضار تاریخ سیاسی است. با حضور انبوه شخصیت‌هایی که خواسته یا ناخواسته در میانه این تاریخ نقش‌شان را ایفا می‌کنند.

این هیولا تو را دوست دارد

این هیولا تو را دوست دارد یک رمان غافلگیرکننده است. لیلی مجیدی نویسنده جوان این رمان از زنی نوشته که در خانه‌ای کوچک دچار ماجراهایی بزرگ می‌شود. زنی که تنهایش گذاشته‌اند و حالا او می‌خواهد در لابه‌لای روزمرگی‌اش امیدی برای زندگی بیابد. این رمان با مشی‌ای رئالیستی نوشته شده و نویسنده‌اش با نگاهی دقیق به کوچه‌ها و آدم‌های ریز و درشت پیرامونش نگاه کرده است. برای همین است که قهرمان او چیزهایی را می‌بیند که شاید در نگاهی عادی به چشم نیایند. لیلی مجیدی داستان یک زن تنها گذاشته‌شده را نوشته که می‌خواهد سرنوشتش را عوض کند. او نه مظلوم است، نه قهرمان، فقط دنیا با او خوب تا نکرده است. او باید خانه‌ای از آن خود داشته باشد، اتاقی از آن خویش و وقتی باران می‌بارد تازه فاجعه آغاز می‌شود...

چگونه آزاد باشیم (راهنمای باستانی به زندگی رواقی)

آزاد زیستن در گرو نفی بردگی است، آن‌گونه که صاحب اختیار و فرمانروای خود باشیم. اما چگونه؟ اهمیت کتاب حاضر در آن است که نویسنده آن خود دیرزمانی برده بوده است و مخاطبان او نیز کسانی هستند که هیچ چشم‌انداز و تصوری از آزادی سیاسی در عصر خود نداشته‌اند. اما اپیکتتوس می‌داند که احیای این تصور در گرو آزادی فرد از قید هر آن چیزهایی است که او را از درون نیز به بردگی کشانده‌اند. اپیکتتوس به ما می‌آموزد که هر گاه مغلوب عللی مخالف طبیعت‌مان شویم، برده هستیم؛ و هر اتفاقی، هر قدر هم که بیرون اختیار ما رخ داده باشد، فرصتی است برای به کار گرفتن عاملیت و سنجش خودمان، چرا که ما در نحوه مواجهه با آن آزاد هستیم.

دائو راهی برای تفکر

یک سخن کهن چینی می‌گوید (اگر آیین کنفوسیوس را روجامه چینیان بدانیم، آیین دائو روح آن است.) این سخن گویای نفوذ گسترده آیین دائو است در زیر و بم‌های زندگی روحی و عملی چینیان، و نیز در سراسر تاریخ دیرینه سال چین. نفوذ آیین دائو که هم مکتب دائو را دربرمی‌گیرد و هم دین دائو را محدود به چین نیست، بلکه در زندگی ملت‌هایی هم که در سراسر راه تجاری- فرهنگی معروف به جاده ابریشم که از چین آغاز می‌شد نقش آشکاری داشته است، آن هم نه در دوره‌ای خاص بلکه در طی قرون و اعصار پیاپی و بیش از همه در دوران تانگ که دو قرن اول آغاز عصر اسلامی را هم دربرمی‌گیرد. دائو ده جینگ طریقت زندگی است، یک راه تفکر است و تا با آن آشنایی عمیق نداشته باشیم شناخت فرهنگ و راه و رسم چینیان امکان‌پذیر نخواهد بود.