«تناقض و ضدتناقض» گزارش اولین پژوهشی است که در مرکز خانوادهپژوهی میلان در اواخر 1971 طرح‌ریزی و در ابتدای 1972 اجرا شد. این کتاب اقدام‌های درمانی نویسندگان را برای پانزده خانواده گزارش میدهد. در پنج خانواده فرزند آشفتۀ روان‌پریش و در ده خانواده، بزرگسال اسکیزوفرن حضور داشت. دکتر سلوینی پالاتزولی و همکارانش بنیانگذاران رویکرد خانواده‌درمانی سیستمی میلان بودند و این کتاب از اولین کتاب‌هایی است که این رویکرد درمانی را معرفی کرد که رویکرد سیستمی در خانواده‌درمانی را متحول و درک جدیدی از سیستم خانواده فراهم کرد. در رویکرد میلان هر چند اصطلاح بلولريِ اسکیزوفرنیا را پذیرفته‌اند، اسکیزوفرنی را فقط تشخیصی برای توجیه بیماری فرد در قالب مدل سنتی پزشکی به کار نمی‌بندند، بلکه به تعامل‌های اسکیزوفرنیک در خانواده توجه می‌کنند که کاربست درمانی و نقش مهمی در تغییر دارد. نویسندگان ابتدا به موضع علم مدرن دربارۀ نقش محوری تناقض به‌عنوان منبع آشفتگی‌ها و دگرگونی‌های خلاق اشاره می‌کنند و سپس نشان می‌دهند با تغییر و اصلاح الگوهای تعاملی اصلی و تناقضی می‌توان خانوادۀ دارای تعامل‌های اسکیزوفرن را درمان کرد. ضدتناقضی را که طی این فرآیند به‌وجود می‌آید، می‌توان با مثال‌های بی‌شمار به تصویر کشید، و بر اساس مدل‌های مفهومی نظریۀ عمومی سیستم‌ها، سیبرنتیک، و فلسفۀ عملی روابط انسانی تحلیل کرد.