ذهن اخلاقی مارک هاوزر اثری انقلابی است. در عین ساده و خواندنی بودن، ژرف و گسترده است. از هر دری سخن رانده و از صدها پژوهش تجربی در زیست‌شناسی و روان‌شناسی و انسان‌شناسی و اقتصاد و حقوق و زبان‌شناسی سرنخ جسته است تا نظریه‌ای بدیع را صورت‌بندی کند: نوع انسان در گذر تکامل صاحب غریزه اخلاقی جهانی شده است که ناخودآگاه، و آزاد از حکم‌ها و باید و نبایدهای بیرونی، فارغ از نژاد و جنس و دین و سواد، در خوب و بد امور قضاوت می‌کند و به رویدادها رنگ و بوی اخلاقی می‌دهد. این استعداد اخلاقی حاصل برهم‌کنش و درهم‌تنیدگی بسیاری چیزهاست، ولی در ژرفای ذهن/ مغز اصل‌های متناهی همگانی دارد که جزء موهبت زیستی انسان‌اند و در سایر گونه‌ها نیز رد آن‌ها دیده شده است. اصل‌ها اما همواره به یک شیوه در عمل نمی‌آیند. اخلاق نزد هر قومی گوناگونی می‌پذیرد. پس اگر اصل‌ها را به جعبه کلیدی جهانی تشبیه کنیم، تنوعات و گوناگونی‌ها همچون انتخاب جهت «کلید»ها یا تعیین ارزش «پارامتر»ها هستند. نویسنده ذهن اخلاقی می‌کوشد سیمایی بنمایاند از اصل‌ها و پارامترهای استعداد اخلاقی که در درازای میلیون‌ها ساله رشد و تکوین و تکامل به بار آمده‌اند.