علی کهربایی

الیزابت فینچ

نیل در دهه سوم زندگی‌ مجذوب معلم درونگرا و خویشتن‌دار اما رئیس‌مآب خود الیزابت فینچ می‌شود. الیزابت فینچ «فرهنگ و تمدن» درس می‌دهد و شاگردان و در نهایت خوانندگانش را به چالش می‌کشد تا مستقلاً بیندیشند. نیل سخت مجذوب شخصیت معلمش شده و نیز به روش نامتعارف او در پیاده کردن تاریخ و فلسفه در امور عادی زندگی. معلم به امپراتور یولیانوس علاقه وافری دارد. شاگرد بعد از مرگ الیزابت فینچ یادداشت‌هایش را می‌یابد و به کاوشی پیگیرانه درباره آثار و احوال امپراتور یولیانوس می‌پردازد. جریان تاریخ و زندگی‌نامه، هم آبشخور روح و روان و اندیشه خوانندگان می‌شود و هم راهنما و راهگشای زندگانی‌شان. عشق افلاطونی یک‌جانبه و نافرجام نیل و مرگ الیزابت فینچ آتشی می‌زند به اشتیاق نیل برای کاوشی تغزلی و اندیشه‌برانگیز در عشق، دوستی، سوگ، و پژوهش در اسرار و احوال یک شخصیت تاریخی.

زنبورها

رابطه انسان و فرزندانش، با رابطه انسان و طبیعت در هم تنیده است. بشر، همین‌طور که آخرالزمانِ طبیعت را نظاره‌گر است، در رابطه با فرزندانش نیز وقایعی هولناک را تجربه می‌کند. گاه دولت‌ها باعث این وقایع بوده‌اند، گاه مردم و گاه نیز طبیعت به دفاع از خویش برخاسته است. مایا لونده، نویسنده نروژی، در رمان زنبورها زنجیره‌ای از این وقایع و پیوندهای پیچیده را از انگلستان قرن نوزدهم آغاز می‌کند و به آمریکای معاصر و در نهایت به چین در سال 2098 می‌رساند و بدین صورت مخاطب را به قعر آخرالزمان می‌فرستد. گاهی به این فکر می‌افتادم که تیلدا خیلی از من ممنون می‌شد اگر ریش‌تراش یا از آن بهتر چاقوی آشپزخانه را بر می‌داشتم و روی گلویم می‌گذاشتم و اجازه می‌دادم آن‌قدر خون از شاهرگم بیرون بزند که دیگر چیزی از من جز پوسته‌ای خالی، پیله‌ایرهاشده، بر زمین نماند. هرگز چنین چیزی بر زبان نیاورده بود، اما هر دو به جایی رسیده بودیم که بر آن لحظه بیش از هفده سال پیش، تابیدن ظریف نور خورشید روی بینی او در تالار اجتماعات، لعنت می‌فرستادیم.

روز ملخ

روز ملخ به باور بسیاری از منتقدان بهترین رمان نوشته شده با درون‌مایه هالیوود است، حاصل پنج سال مشاهده دقیق ناتانیل وست درباره هالیوود دهه اول سینمای ناطق. خانه وست، درست مانند خانه شخصیت اصلی روز ملخ، آپارتمانی بود محقر در هالیوود: زیارتگاهی با مناسک و شعائر پرجلال و جبروت، «کارخانه رویاسازی» یک ملت، با محصولاتی که میلیون‌ها نفر را در خلسه تخدیرگونه امیدهای واهی غرق می‌کرد. آب و هوای مطبوع کم‌نظیر کالیفرنیا و حضور مشاهیر رویاساز شمار فراوانی انزواگزیده سودایی را به خود جذب می‌کرد.

یو اس ای (3 جلدی) مدار 42 درجه

در واقع هدف اصلی یو. اس. ای، به تصویر کشیدن مردمی است که زیر سلطه نهادها گیر افتاده‌اند و به عبارت دیگر در دام تاریخ گرفتار شده‌اند. این رمان قهرمان ندارد. کتاب، قصه زندگی گروهی زن و مرد معمولی را به ما عرضه می‌کند - جو ویلیامز ملوان؛ مک، تکنسین ماشین چاپ؛ جی وارد مورهاوس، خبره در روابط عمومی؛ الینور استادرد، طراح صحنه؛ دیک ساوج... و الی آخر - و ما شاهد گذشت سه دهه زمان بر این انسان‌ها هستیم که نخست به اوج شکوفایی جوانی می‌رسند و بعد نوبت میانسالی می‌رسد و افول آغاز می‌شود، می‌میرند، یا به سادگی ناپدید می‌شوند، یا این که، با یکی دو استثنا، با شکستی اخلاقی به آخر خط می‌رسند.

راهی نیست

نویل شوت، رمان‌نویس و مهندس پرواز، در ایلینگ انگلستان زاده شد (۱۸۹۹). در طول سی سال فعالیت ادبی‌اش، بیست‌وپنج رمان نوشت. با اقتباس از راهی نیست؟ و شهری چون آلیس، که از آثار برجستهٔ‌ او به شمار می‌روند، فیلم‌هایی ساخته شده است: در آسمان راهی نیست، به کارگردانی هنری کاستر، با بازی جیمز استیوارت و مارلین دیتریش (۱۹۵۱)، و شهری چون آلیس به کارگردانی جک لی، با بازی ویرجینیا مکنا و پیتر فینچ(۱۹۵۶). از دیگر آثارش: جاده‌ی تنهایی (۱۹۳۲)؛ ویرانشهر (۱۹۳۸)؛ پاستورال (۱۹۴۰)؛ در ساحل (۱۹۵۷). او در ملبورن درگذشت (۱۹۶۶). شوت، که مدیر یک شرکت هواپیماسازی نیز بود، در آثارش بسیار از مضامین هوانوردی بهرده می‌برد. رمان‌های او به قوّت قصه‌پردازی مشهورند. او نویسنده‌ای‌ست که سرراست قصه‌اش را می‌گوید و با استواری و استادی مضامین و پیرنگ داستان‌هایش را بسط می‌دهد. کمتر از خط عمل قصه خارج می‌شود و از لفاظی و فلسفه‌پردازی صریح می‌پرهیزد. و چنین است که راسل او را امیرزاده‌ی قصه‌‌گویان انگلیسی معرفی می‌کند.

شهری چون آلیس

جین، زن جوان انگلیسی، که در گیرودار جنگ جهانی دوم در مالایا زندگی می‌کند، به همراه شمار زیادی از زنان و کودکان به اسارت نیروهای ژاپنی درمی‌آید. ژاپنی‌ها این اسیران را به پیمودن راه طولانی و طاقت‌فرسای هفت‌ماهه‌ای در مسیری پرخطر وامی‌دارند. کابوس این سفر پرمخاطر و محنت‌زا سال‌ها پس از جنگ ذهن جین را می‌آشوبد. با این همه به سببی ناگزیر می‌شود به مالایا باز گردد. در آن‌جا اطلاع می‌یابد که جو، سرباز استرالیایی، که خود را برای نجات اسیران به مخاطره انداخته بود، از مهلکه جان سالم به در برده است. جستجوی جین برای یافتن جو، او را به ده‌کوره‌ای دورافتاده در استرالیا می‌کشاند... محبوب‌ترین داستان نویل شوت حکایت عشق و جنگ در دورانی پرآشوب است؛ جنگ و پیامدهای آن، از جنگل‌های مالایا تا استرالیای به شدت خشن و خالی از ظرافت.

گذار منهتن

جان دوس پاسوس نویسنده آمریکایی‌تباری بود که در اغلب آثارش به نقد نظام سرمایه‌داری می‌پرداخت و تمایلات کمونیستی‌اش باعث شده بود که در آمریکا توجه چندانی به او نشود. از جمله معروف‌ترین آثار وی می‌توان به سه سرباز، منهتن ترنسفر، تریلوژی یو اس آ و... اشاره کرد. دوس پاسوس در دوران پیش از جنگ داخلی اسپانیا یکی از تجربه‌گراترین نویسندگان آمریکا بود و تمایزش با دیگر نویسندگان هم‌نسل خود در این بود که او به جای پرداختن به شخصیت‌پردازی قهرمانان داستانش، تلاش می‌کرد به توصیف اجتماع خود بپردازد. چهره انقلابی او بعد از جنگ داخلی اسپانیا تغییر کرد و وابسته به جریان مک‌کارتیسم شد. رمان "گذار منهتن" یکی از شاخص‌ترین آثار در تاریخ ادبیات آمریکا محسوب می‌شود. رمانی که همزمان با "گتسبی بزرگ" فیتز جرالد رکود بزرگ اقتصادی آمریکا قبل از جنگ جهانی دوم را پیش‌بینی کرده بود. این رمان که در سال 1925 منتشر شد، علاوه بر نگاهی انتقادی نسبت به سرمایه‌داری آمریکا، تلاش می‌کند تا مصرف‌گرایی و بی‌تفاوتی اجتماعی در زندگی معاصر شهری را نیز مورد بررسی و انتقاد قرار دهد. در این رمان قهرمان داستان شخص معینی نیست بلکه خود جامعه آمریکاست. آدم‌ها در برابر جامعه در مرحله دوم قرار می‌گیرند. دوس پاسوس در این کتاب تصویری جامع و در عین حال گزنده از جامعه دگرگون‌ شده آمریکا در قرن بیستم ارائه می‌دهد و سعی می‌کند چگونگی تغییر آمریکا و ورود آن به دوران تازه را برای مخاطب بیان کند. نویسنده منهتن را شهری بی‌رحم و در عین حال سرشار از انرژی نشان می‌دهد و می‌خواهد تاثیر محیط اجتماعی و به ویژه محیط اقتصادی را بر افراد نشان دهد. به همین دلیل در طول داستان تکه‌هایی از ترانه‌های روز، نطق‌های سیاسی و تیترهای روزنامه به چشم می‌خورد و حتی بیوگرافی اشخاص واقعی و تاریخی که به نوعی زندگی‌شان با زندگی آدم‌های داستان درآمیخته شده نیز توجه شما را به خود جلب می‌کند.