سلامت رنجبر

پیدایش انسان

جنس انسان تقریباً دو میلیون سال پیش صرفاً از هیچ به وجود نیامده است. خاستگاه او به میلیون‌ها سال پیش از آن بازمی‌گردد. و هرچه بکوشیم، خاستگاه او را ژرف‌تر پژوهش کنیم، بیشتر روشن می‌شود که تاریخ حیات ما با تاریخ فرگشت (تکامل) جهان جانداران به‌طور مستقیم در پیوند است. ما محصولی از تکامل طبیعت هستیم، هر چند محصول بسیار غیر معمول و از بعضی جهات نیز ناکامل.

تکامل چیست

کتابی که پیش رو دارید برای سه گروه از خوانندگان نوشته شده است. نخست، خطاب به همه کسانی است که می‌خواهند درباره تکامل آگاهی بیشتری به دست آورند. این دسته از خوانندگان می‌دانند این فرایند از چه اهمیتی برخوردار است، اما به طور دقیق نمی‌دانند که این فراشد چگونه کار می‌کند و چگونه می‌توان به حملات معینی علیه تفسیرهای داروینیستی پاسخ داد. دومین گروه می‌پذیرند که تکامل وجود دارد، اما تردید دارند که ایده‌های داروینیستی درست باشند. من کوشیده‌ام همه سوالاتی را که احتمالا برای چنین خوانندگانی ممکن است مطرح شوند، پاسخ دهم. و سرانجام گروه سوم؛ ایده‌های من خطاب به کسانی است که می‌خواهند راجع به وضعیت کنونی نگره تکامل آگاهی کسب کنند، و حتی مایلند تا بهتر بتوانند استدلال‌های داروینیستی را رد کنند. من قصد ندارم تا چنین خوانندگانی را از اعتقادات‌شان منحرف سازم، اما مایلم اسناد و مدارک متقن و مستندی را توضیح دهم که به خاطر آن‌‌ها زیست‌شناسی تکاملی ناگزیر نباشد تا دیدگاه‌های ضد تحولی را به رسمیت بشناسد.

در جست و جوی حافظه (پیدایش دانش نوین ذهن)

توضیح ذهن انسان از دیدگاه زیست‌شناسی در سده 21 به مهم‌ترین چالش علوم طبیعی تبدیل شده است. ما می‌خواهیم گروه زیست‌شناختی پدیده‌هایی چون ادراک، فراگیری، حافظه، اندیشه، آگاهی و مرزهای اراده آزادی را درک کنیم. تا همین چندی پیش قابل تصور نبود که زیست‌شناسان روزی بتوانند فرآیندهای ذهنی انسان را مورد پژوهش قرار دهند. تا همین 50 سال پیش هنوز کسی به‌ طور جد این ایده را به مخیله خود راه نداده بود که راه تحلیل زیست‌شناختی می‌توتند اسرار پنهان ذهن انسان این پیچیده‌ترین پدیده عالم را در سطح ملکولی آن فاش سازد.

عقده سیندرلا

ادیسه انسان

ما نمی‌دانیم نخستین گام را چه کسی برداشت که به این جایی انجامید که اکنون در آن ایستاده‌ایم: ما انسان‌ها. این راز قطعاً تا ابد ناگشوده باقی خواهد ماند. زیرا چه کسی می‌تواند بگوید چه تعداد سنگواره هنوز در زیر خاک پنهان است؟ هر چند امروز به برکت شیوه‌های پژوهشی نوین، اطلاعات جدید، جستجو به دنبال نیاکانمان کاملاً هدفمند به پیش می‌رود، با وجود این هنوز هم تصادف بهترین یار و یاور باستان‌شناسان و دیرین‌شناسان به حساب می‌آید. دوازده ثانیه پیش از "فیلم" ــ پنج تا هفت میلیون سال قبل ــ مسیر تکاملی شامپانزه‌ها و انسان‌ها از هم جدا می‌شود. نخستین انسانگونه‌ها (هومینیدها) بخشی از آفریقا را مسکون می‌سازند. در آخرین ربع ثانیه پیش از پایان، آخرین تصویر فیلم، "انسان اندیشه‌ورز" در آفریقا ایستاده است، انسان اسکان می‌یابد، اهرام را در مصر می‌سازد و در قرون وسطی محققین و دانشمندان و همچنین مخالفین دستگاه حکومت پاپ‌ها را در آتش می‌سوزاند، دستگاه چاپ را اختراع می‌کند، بمب اتمی را به هیروشیما و ناکازاکی پرتاب می‌کند، و به ماه سفر می‌کند. این کتاب به مرحله آغازین واپسین دوازده ثانیه تاریخ حیات پرداخته است.‏