کتاب مقالاتی در باب تاریخ، ادب و فرهنگ ایران سومین مجلد از مجموعه‌مقالات دکتر محمود امیدسالار است و چنان‌که از عنوان کتاب پیداست در حوزه‌ی تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران تحلیل‌های انتقادی مهمی در بر دارد. مقالات مندرج در این مجلد پیشتر در میان سال‌های 1386 تا 1396 در مجله‌ها و یادنامه‌های مختلف به چاپ رسیده است و اکنون یک‌جا دراختیار خواهندگان قرار می‌گیرد. امیدسالار همواره در پی بیان نکات تازه‌ای است که اغلب از چشم محققان دیگر دور مانده و در بسیاری موارد نیز از زاویه‌ای دیگر به مسائل می‌نگرد. مقالات این مجلد در شش فصل تنظیم شده‌اند: جامعه‌شناسی ادبی، تحلیل ادبی، متن‌شناسی، ادبیات تطبیقی، کتاب‌شناسی و رجال.