تاریخ

تاریخ و فلسفه‌ی علم (همراه با بحث‌هایی تجربه‌گرایانه درباره‌ی فلسفه‌ی علم)

تاریخ و فلسفه‌ی علم، نوشته لوییس ویلیام هلزی هال، استاد ریاضیات و تاریخ علم در دانشگاه بریستول (انگلستان)، تحول علم و مهم‌ترین رویدادهای علمی را از روزگار تمدن‌های باستانی بابلی و یونانی تا سده‌ی بیستم در بافت تاریخ دنبال می‌کند. در این کتاب مجمل و به‌دور از حاشیه روی، هیچ یک از دگرسازترین تحولات علمی از نظر دور نمانده است. نویسنده، به اتکای تجربه‌ی متمادی‌اش در تدریس، هم دانشجویان رشته‌8های مختلف را در نظر داشته است و هم خوانندگان عمومی تاریخ علم را. ویژگی دیگر این کتاب، همراه بودن نکته‌هایی اصلی از فلسفه علم - البته از دیدگاه تجربه‌گرایانه - با سیر کلی تحولات علم است. خوانندگان، به ویژه دانشجویان رشته‌های تاریخ و فلسفه‌ی علم، علوم، فلسفه، علوم اجتماعی و تاریخ، با اثری روبه‌رو هستند که به قلم استادی مسلط، کارکشته، خوش قلم و نیز همدل و همراه با خواننده نوشته شده است.

هنر جنگ برای زندگی

کتاب هنر جنگ اثری کلاسیک از ژنرال و فیلسوف چینی، سان تزو، یکی از تأثیرگذارترین نوشته‌های نظامی و راهبردی در تاریخ بشر است. این کتاب که بیش از دو هزار سال پیش نوشته شده، فراتر از یک متنی جنگی صرف است و اصول آن امروزه در سیاست، تجارت، روانشناسی، و حتی زندگی روزمره به کار گرفته می‌شود. با بهره‌گیری از خرد شرقی، سان تزو راه‌هایی را برای پیروزی بدون جنگ، شناخت دشمن، مدیریت نیروها و استفده هوشمندانه از محیط و زمان ارائه می‌دهد. جملات کوتاه و قدرتمند او، دعوتی است به تفکر، درک عمیق از تعارض و رسیدن به پیروزی از راه هوش و تدبیر، نه زور و خشونت. اگر به‌دنبال درک عمیق‌تری از رقابت، رهبری، یا خودشناسی هستید، هنر جنگ یک راهنمای ناب، مختصر و بی‌زمان است که همچنان زنده و الهام‌بخش باقی مانده است. ‌

تاریخ و فلسفه علم (همراه با بحث هایی تجربه گرایانه درباره فلسفه علم)

فاشیسم (آکسیون فرانسز فاشیسم ایتالیا ناسیونال‌سوسیالیسم)

ارنست نولته، متفکر و تاریخ‌نگار آلمانی، در این اثر ماندگار خود کوشیده است درکی فراگیر از مفهوم «فاشیسم» ارائه دهد: درک فاشیسم هم از دیدگاه تکامل تاریخی، هم در فرایندهای سیاست روزمره، هم در نظریۀ سیاسی و هم در نهایت از دیدگاه کلان فلسفی. نولته فاشیسم را پدیده‌ای منزوی از جامعه و تاریخ نمی‌بیند، بلکه می‌خواهد آن را در تار جامعه و پود تاریخ بفهمد و بفهماند. از همین دیدگاه، آن را به ویژه واکنشی به انقلاب اجتماعی و جهانی چپ می‌فهمد. او به این منظور سه جنبش و رژیم شاخص فاشیستی را در این کتاب شناسایی کرده است: آکسیون فرانسز به عنوان «فاشیسم نخستین»، فاشیسم ایتالیا به عنوان «فاشیسم نرمال» و ناسیونال‌سوسیالیسم آلمان به عنوان «فاشیسم رادیکال». بررسی این سه جنبش در سه کشور بزرگ اروپا این امکان را به ما می‌دهد تا همۀ ویژگی‌های ماهوی فاشیسم را بشناسیم و در نهایت به تعریفی جامع از آن برسیم. در پایان بحث سیاسی و تاریخی، نولته می‌کوشد فاشیسم را در ساحت فراسیاسی به لحاظ فلسفی نیز بفهمد.

عصر شاهان بزرگ (از کوروش کبیر تا داریوش سوم)

لوئلین جونز عقیده دارد که تاریخ در ایران یک روایت کلاسیک نیست بلکه مانند جورچینی است که باید از خلال ترانه‌ها، اشعار، افسانه‌ها و مهمتر از همه اساطیر آن را بازیافت. بعداز مقدمه خواندنی نویسنده، بخش اول کتاب از زمانی آغاز می‌شود که دو قوم پارس و ماد در بخش‌های غربی ایران ساکن شده‌اند و برخورد آنها به چیرگی پارسیان می‌انجامد و سلسله هخامنشی با کوروش آغاز می‌شود. دومین بخش به کندوکاو درباره عملکرد پادشاهان هخامنشی از نوع اداره امپراطوری تا اوضاع خانوادگی‌ و شیوه زندگی‌شان، خدایانی که می‌پرستیدند و باورهایی که داشتند، اختصاص دارد. نویسنده تلاش کرده تا تصویری چندجانبه و مبتنی بر واقعیت از آن دوران ارائه دهد. بخش سوم تصویری از پارس بعداز دوران مرگ داریوش نشان می‌دهد، دورانی که سرانجام به فروپاشی سلسله هخامنشی ختم شد. دورانی که نویسنده آن را باوجود فرجام نهایی، دوران زوال نمی‌داند بلکه دورانی می‌نامد که پارس از منافع جهانگشایی‌های خود بهره‌مند می‌شد. بخش پایانی کتاب عصر شاهان بزرگ از کوروش کبیر تا داریوش سوم با عنوان سخن آخر بسیار خواندنی‌ است. در این بخش که نام «پارس گذشته؛ ایران کنونی» را بر خود دارد، نویسنده شرحی از پادشاهان بعد از هخامنشیان می‌دهد، به سقوط شاهان ساسانی توسط اعراب مسلمان اشاره می‌کند و از نقش مهم فردوسی در احیای فرهنگ ایرانی می‌گوید. در ادامه همین بخش، از ظهور سلطنت پهلوی و شیفتگی محمدرضاشاه نسبت به عظمت ایران باستان می‌گوید. از بروز انقلاب در ایران و برخوردهای تندی که در آغاز نسبت به میراث باستانی مانند تخت جمشید وجود داشت و اینکه اقدامات چه افراد و نهادهایی از تخریب آنجا جلوگیری کرد.

تاریخ تئاتر جهان 1

(تاریخ و نقد نمایشنامه)

کوزه پاندورا

ناتالی هاینز نویسنده دانش‌آموخته کمبریج و همچنین گوینده رادیو و تلویزیون و کمدین انگلیسی است که تاکنون سه اثر ناداستان و چند اثر داستانی به رشته تحریر درآورده است. اساطیر یونان سنگ بنای بخش‌هایی از تاریخ و فرهنگ تمدن بشر بوده و حالا شاید زمان آن رسیده باشد که با بازخوانی و خوانش انتقادی دوباره به‌سراغ روایت‌هایشان برویم و آنها را با ارزش‌های دنیای مدرن تطبیق دهیم. نویسنده در این کتاب به‌سراغ ده شخصیت شناخته‌شده اساطیر یونان رفته و داستان زندگی آنها را از خلال اسناد مکتوب و آثار هنری باز‌تعریف می‌کند. در این مسیر نویسنده به بررسی آثار دوران باستان بسنده نکرده و رد‌پای آن دست‌خوانش‌ها را تا دنیای کنونی و اقتباس‌های موجود از هر یک از این داستان‌ها در دنیای ادبیات، هنر، موسیقی، سینما و تئاتر را بررسی کرده و با جمع‌بندی همه اینها از هر شخصیت تفسیری ارائه کرده است. ناگفته نماند که این ده فصل در اصل خوانشی فمنیستی از این داستان‌ها هستند.

تاریخی نامعمول که باید خواند (ایده‌های جذاب در دل تاریخ)

اثر حاضر یک کتاب نامعمول تاریخ است: کتابی درباره تاریخ اندیشه‌ها، اما نه درباره تمام اندیشه‌های قدیمی، بلکه درباره آن اندیشه‌هایی که در گذر زمان و در عرصه مکان پایدار مانده‌اند و به بهترین وجه به کار شفای ما، ارتقای ما و حیات‌بخشی دوباره به روح ما آمده‌اند. این کتاب گزیده‌ای از بهترین اندیشه‌ها و افکار انسان در طول قرن‌هاست که نشان می‌دهد گذشتگان چگونه سختی‌ها و خوشی‌های زنده بودن را تاب آورده‌اند. تاریخی نامعمول که باید خواند از سفر به روزگار نیاکان اولیه ما آغاز می‌شود و تا دوران مدرن ادامه می‌یابد. ما به روم و یونان باستان می‌رویم و از دین بودا و اسلام می‌آموزیم و برخی از اندیشه‌های سازنده هندوئیسم، رنسانس اروپا و دوران روشنگری و مدرنیته را برمی‌گیریم. به هر اندیشه تصویری از یک مکان یا سند یا عمارت یا اثر هنری ضمیمه است که قرار است نکته‌ای ویژه را به ما بیاموزد و تذکر دهد. اندیشه‌های این کتاب ملکه ذهنمان خواهند شد زیرا به ما کمک می‌کنند تا پاسخ سهمگین‌ترین معماهای ذهنمان را بدهیم: زندگی‌مان را به چه مسیری هدایت کنیم؟ با روابطمان چه کنیم و هستی‌مان چه معنایی دارد.

فرود و فراز دموکراسی (از دوران باستان تا امروز)

"فرود و فراز دموکراسی" نوشته دیوید استاساویج، یک بررسی جامع از تاریخ و تکامل نظام‌های دموکراتیک در سراسر جهان است. استاساویج، محقق برجسته در علوم سیاسی و تاریخ، تحلیلی عمیق ارائه می‌دهد که دموکراسی را از ریشه‌های باستانی آن تا دوران مدرن ردیابی می‌کند و تغییرات کلیدی، چالش‌ها و احیای آن را در کانون توجه قرار می‌دهد. او می‌کوشد تا درک عمیق‌تری از دلایل موفقیت یا شکست دموکراسی در مناطق مختلف جهان به دست آورد و عواملی را که در پایداری یا زوال آن نقش دارند، بررسی کند. این کتاب با کاوش در خاستگاه ایده‌های دموکراتیک در تمدن‌های باستانی مانند آتن آغاز می‌شود و تأثیر این ایده‌ها را در دوره‌های تاریخی مختلف، از جمله جمهوری روم، دوران روشنگری و ظهور دولت‌های دموکراتیک مدرن، دنبال می‌کند. استاساویج با در نظر گرفتن زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، عوامل موثر بر رشد و زوال نظام‌های دموکراتیک را تحلیل می‌کند. از طریق مطالعات موردی دقیق، نویسنده به بررسی این موضوع می‌پردازد که چرا برخی از دموکراسی‌ها به موفقیت رسیده‌اند و برخی دیگر به اقتدارگرایی یا شکست دچار شده‌اند. او بینش‌هایی درباره نقش نهادهای سیاسی، تأثیر نابرابری اقتصادی و رابطه میان دموکراسی و توسعه اقتصادی ارائه می‌دهد. علاوه بر این، تأثیر رویدادهای جهانی مانند جنگ‌ها، استعمار و جنگ سرد را بر گسترش و سرکوب آرمان‌های دموکراتیک در نظر می‌گیرد. این کتاب همچنین بر الگوی تکراری «ظهور و سقوط» حکومت‌های دموکراتیک تأکید دارد و نمونه‌هایی از مناطق مختلف، از قاره آمریکا و اروپا گرفته تا آسیا و آفریقا را بررسی می‌کند. این مرور تاریخی به خوانندگان کمک می‌کند تا پیچیدگی سفر دموکراسی و ماهیت چرخه‌ای رژیم‌های سیاسی را درک کنند. "فرود و فراز دموکراسی" به بررسی چندین موضوع کلیدی می‌پردازد، از جمله تعامل بین نهادهای سیاسی و نظام‌های دموکراتیک، نقش نابرابری اقتصادی در شکل‌گیری نتایج سیاسی، و اهمیت مشارکت مدنی و عمومی. استاساویج استدلال می‌کند که بقا و شکوفایی نظام‌های دموکراتیک اغلب به توانایی آن‌ها برای انطباق با تغییرات اجتماعی و اقتصادی و حفظ ساختارهای حکومتی فراگیر که بازتاب‌دهنده اراده مردم است، بستگی دارد. موضوع مهم دیگر تأثیر میراث فرهنگی و تاریخی بر مناظر سیاسی کشورهای مختلف است. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه تاریخ‌های استعماری، درگیری‌های گذشته و ارزش‌های فرهنگی می‌توانند بر اجرا و پایداری شیوه‌های دموکراتیک تأثیرگذار باشند. "فرود و فراز دموکراسی" کتابی است که با تحقیق دقیق و تحلیل‌های ژرف، خوانندگان را به بازنگری در مسیر توسعه دموکراتیک و چشم‌اندازهای آینده آن دعوت می‌کند. دیوید استاساویج با نگاهی تاریخی، بینش‌های ارزشمندی در مورد موفقیت‌ها و شکست‌هایی که دموکراسی را در سطح جهانی شکل داده است، ارائه می‌دهد. این کتاب به عنوان یک منبع ضروری برای هر کسی که می‌خواهد پویایی‌های پیچیده سیستم‌های سیاسی، انعطاف‌پذیری آرمان‌های دموکراتیک، و درس‌هایی که تاریخ می‌تواند در مورد حفظ دموکراسی در مواجهه با چالش‌های مدرن به ما بیاموزد را درک کند، مفید است.

ظهور انسان خردمند (تکامل تفکر امروزی)

کتابی غنی و لذت‌بخش که داستان تکامل تفکر بشر را برای علاقه‌مندان بسیاری از رشته‌ها بیان می‌کند؛ اینکه شکل‌گیری تفکر امروزی در دو جهش بزرگ رخ داده است: ظهور هوموارکتوس (انسان راست‌قامت) در بیش از 1/5 میلیون سال پیش، و افزایش نهایی ظرفیت حافظه کاری طی دویست هزارسال گذشته. نویسندگان معتقدند آیین‌های خاکسپاری، زیروآلات برجامانده، غارنگاره‌ها،‌ و تقسیم‌بندی سنتی و جنسیتی نیروی کار - که همگی از ویژگی‌های انسان خردمند در سی‌هزار سال پیش هستند - به وضوح محصول عمل‌کردهای شناختی بوده‌اند. نئاندرتال‌ها که در همان روزگار زندگی می‌کردند،‌ با وجود مغزهای بزرگ‌شان،‌ عملا هیچ‌یک از این محصولات فرهنگی را در اختیار نداشتند! این نخستین کتابی است که توضیح می‌دهد تفاوت‌های فکری انسان خردمند و نئاندرتال‌ها چگونه ممکن است علت انقراض کامل نئاندرتال‌ها بوده باشد.

تاریخ ایران (پژوهش آکسفورد)

تاریخ ایران کتابی ارزنده و درخور توجه از نشریات دانشگاه آکسفورد است. این کتاب، در عین مجمل بودن، منبعی راهگشا، مفید و قابل اعتماد درباره تاریخ ایران است. آنچه این کتاب را از دیگر آثاری که در این زمینه نوشته شده‌اند متمایز می‌کند نگاه یکسان آن به دوره‌های مختلف تاریخ ایران است. کتاب با مقاله‌ای درباره دوران پارینه‌سنگی و ظهور شاهنشاهی هخامنشی آغاز می‌شود و با مقاله‌ای با عنوان «ایران پس از انقلاب (1357-1388 ه.ش )» پایان می‌پذیرد. این پژوهش در شانزده مقالۀ تخصصی، که حاصل تلاش کارشناسان دوره‌های مختلف تاریخ ایران است، اطلاعات مفید و ارزشمندی در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

جامعه‌نگاری عهد قاجار (تاریخ اجتماعی و زندگی روزمره )

روایت فرادستان و سرآمدان جامعه همواره رویکرد غالب تاریخ‌نگاری در ایران بوده است، رویکردی که، با پذیرش انحصاری عاملیت تاریخی و اجتماعی صاحبان قدرت و نخباگان فکری، تاریخ سیاسی و روشنفکری را سزاوار تاریخ‌نگاری دانسته است. کتاب جامعه‌نگاری عهد قاجار رویکردی متفاوت با تاریخ‌نگاری رایج و نخبه گرایانه دارد و می‌کوشد «مردم» را از حاشیه به متن تاریخ‌نگاری بیاورد. این اثر با گذر از تقسیم‌‌بندی‌های کلاسیک تاریخ‌نگاری و با اتخاذ زیست مردم، با نگاهی جزئی‌نگر به توصیف آداب و رسوم و زندگی در عهد قاجار می‌پردازد. روایت زندگی روزمره، مناسبات خانوادگی، کسب‌وکار و فرهنگ و اندیشه مردم عادی نه‌تنها زوایای پنهان بستر فرهنگی و اجتماعی آن دوره را روشن می‌کند، بلکه می‌تواند به درک دقیق‌تر و وسیع‌تر سیر تحولات اجتماعی و سیاسی دوره قاجار یاری رساند.